Badania i obserwacje prowadzone przez trenerów niemieckich na początku wieku, które wynikały z obniżenia jakości ligi oraz wczesnego odpadnięcia z turniejów we wszystkich klasach wiekowych wykazały, że problemy dotyczą szczególnie kształcenia fizycznego dzieci i młodzieży. Przede wszystkim skupiono się na fazach przejściowych między poszczególnymi etapami. W związku z tym w wielu niemieckich klubach Bundesligi już 17-19 latkowie wprowadzani są w obciążenia pierwszej drużyny. Możliwe było to przez odpowiednie sterowanie procesem kształcenia fizycznego już od najwcześniejszych lat.

Na przykładzie klubów Bundesligi, przy doświadczeniu tam pracujących trenerów oraz możliwości przeprowadzenia ich w pewnej części w sposób praktyczny przez naszego trenera w drużynach młodzieżowych klubów 1.Bundesligi stworzyliśmy własną koncepcję szkolenia motorycznego we wszystkich etapach, która została poparta przez trenerów współpracujących z takimi klubami jak Bayern Monachium (Oliver Schmidtlein), Schalke 04 Gelsenkirchen, VfB Stuttgart (Dr Christos Papadopoulos) czy Hannover 96.

Fazy podzieliśmy na trzy podstawowe. Całość koncepcji zawiera dodatkowe testy funkcjonalne poszczególnych grup, łańcuchów mięśniowych, formularze i arkusze oceny funkcjonalnej pozwalające na zakwalifikowanie zawodników do poszczególnych grup wyrównawczych prowadzonych przez koordynatorów ds. przygotowania motorycznego obejmujących m.in. strategie prewencyjne, wyrównywanie dysbalansów mieśniowych, braki w technice chodu, biegu.

Poniżej podajemy podstawowy zakres tematyczny stosowany w naszych koncepcjach treningowych na poszczególnych etapach rozwoju zawodnika. Przy długoterminowym planowaniu należy uwzględniać fazy adaptacji.

ZASADA KSZTAŁTOWANIA ZDOLNOŚCI MOTORYCZNYCH

(FAZY ADAPTACJI)

TRENING PODSTAWOWY – U9,U10,U11

Ogólne założenia:

• Koordynacja przez ogólne i specjalistyczne formy ruchowe i gier z piłką i bez piłki

• Zdolności rytmizacji, równowagi, różnicowania, orientacji i zręczności przy zastosowaniu ogólnych i specjalistycznych form ruchowych.

• Rozwój czucia ciała, kontroli ciała, stabilności całego ciała

• Podstawowa, elementarna cykliczna i acykliczna szybkość (szybkość i częstotliwość ruchu), akustyczna, optyczna zdolność reakcji.

• Poznawanie i nauczanie podstawowych technik ruchowych. Obciążenia aerobowe i aerobowo alaktacydowe obciążenia w formach zabawowych.

• Akcent na korekcję wad postawy

KSZTAŁTOWANIE SIŁY

Do 10-11. roku życia trening siły przejawia się przez wolne gry. Na pierwszym planie zabawowe, wielostronne i harmonijne (obustronne) wzmacnianie aparatu postawy i ruchowego. Ważne jest, aby wprowadzać nie tylko gry i zabawy kopne, ale również chwytne.

Całość planowania treningu połączone powinno być z ogólnym szkoleniem koordynacji (także na podłożu sensomotorycznym). Szkolenie receptorów sensorycznych pozwala na harmonijny rozwój całego aparatu ruchowego oraz ogólny rozwój psychofizyczny. Wykluczony jest natomiast dynamiczny trening, który niekorzystnie wpływa na statyczną pracę mięśni.

Siła szybkościowa w formie gier i zabaw powinna być kształtowana wraz z silą strzału!!Wzmacnianie tułowia powinno odbywać się na oporze własnego ciała oraz dzięki szkoleniu sensomotorycznemu. Kształtowane powinny być pełne przebiegi ruchowe.

WYTRZYMAŁOŚĆ

W kształtowaniu wytrzymałości należy kierować się ogólnymi zasadami:

Na rozpoczęcie treningu wytrzymałości nie ma nigdy zbyt wczesnego czasu, co najwyżej za późno!

• Przede wszystkim akcent na objętość, a nie na intensywność

• Zależny nie tylko od fizjologicznych uwarunkowań,a le także biologicznej dojrzałości

• W sensie kształtowania wytrzymałości nie powinno się dokonywać specjalizacji na pozycjach u dzieci.

• Metody treningowe zorientowane na naturalne przyzwyczajenia ruchowe dzieci.

• Główny cel na rozwój poczucia radości u dzieci z długiego i powolnego biegania.

• Nie ma celowego treningu wytrzymałości specjalnej, stymulowana jest naturalnie, równolegle do wytrzymałości ogólnej podczas małych gier.

• Kształtowanie prawidłowej techniki biegu, wyrównywanie dysbalansów mięśniowych i wad postawy.

SZYBKOŚĆ

Trening podstawowy/ćwiczenia poprawiające technikę biegu - ćwiczenia z akcentem na czas reakcji, które powiązane są ze zrywami czy sprintami. Stosowane w formie gier i zabaw.

GIBKOŚĆ

Należy stosować aktywne, dynamiczne ćwiczenia gibkości. Unikać należy pasywnych, statycznych ćwiczeń ze względu na potrzebę ruchu u dzieci.

Akcent położony powinien być przede wszystkim na odwodziciele, zginacze bioder oraz ruchomość kręgosłupa.

Rozwój gibkości na tym etapie szkolenia powinno się postrzegać jako ogólne szkolenie gibkości w celu unikania nierównowagi mięśniowej. Stosować można do tego celu formy zabawowe

.

TRENING PODBUDOWY I ROZBUDOWY ZDOLNOŚCI MOTORYCZNYCH -U15,U14,U13,U12

Ogólne założenia:

• Obszerny i ogólny rozwój podstawowych zdolności motorycznych

• Wielostronny, ogólny rozwój koordynacji z piłkami i bez piłek. Rozwój podstawowych wzorców ruchowych przy szczególnym uwzględnieniu charakterystycznych dla piłki nożnej elementów.

• Rozwój elementarnych i kompleksowych zdolności szybkościowych w ruchach cyklicznych i acyklicznych. Szkolenie neuronalnych programów czasowych.

• Rozwój ogólnej szybkości, szybkości maksymalnej, zwrotności, techniki biegu, koordynacji biegu (przykładowo technika ABC)

• Szkolenie szybkości reakcji jak i koordynacji zewnątrz- i wewnątrzmięśniowej (siła szybkościowa)

• Podtrzymanie i rozwój ogólnej ruchomości przy szczególnym uwzględnieniu zakresu ruchomości bioder.

• Dalszy rozwój czucia ciała i stabilności całego ciała.

• Trening siły i stabilizacji z obciążeniem własnego ciała

• Nauka podstawowych technik stosowanych w zakresie siły

• Lekka, dynamiczna praca mięśniowa do ulepszenia ochrony stawów przy całej amplitudzie ruchu z własnym ciężarem ciała i lekkim, elastycznym oporem; nauczanie podstawowych, atletycznych form ruchu i wzorców ruchowych

• Rozwój wytrzymałości tlenowej i specjalistycznej (aerobowo-anaerobowej)

KSZTAŁTOWANIE SIŁY

Akcent położony powinien być na dysproporcje w budowie ciała. Zwrócić uwagę należy na niekorzystne relacje między dźwigniami a potencjałem mięśnia w tym wieku.

Stąd też nie należy stosować żadnych ćwiczeń wywierających nacisk na kręgosłup. Młodzi piłakrze w tym wieku charakteryzują się szczególną podatnością na wadliwe obciążenia wzg. długotrwałe jednostronne obciążenia.

Podatność na trening kończyn jest szczególnie wysoka stąd akcent na trening siły skocznościowej i siły strzału przy stałym odciążaniu kręgosłupa. Żadnych obciążeń wzdłuż osi kręgosłupa!!

Ćwiczenia siłowe we wzorcach ruchowych charakterystycznych dla piłki nożnej. Lekka, dynamiczna praca mięśniowa do ulepszenia ochrony stawów przy całej amplitudzie ruchu z własnym ciężarem ciała i lekkim, elastycznym oporem; nauczanie podstawowych, atletycznych form ruchu i wzorców ruchowych.

KSZTAŁTOWANIE WYTRZYMAŁOŚCI

W treningu wytrzymałości występuje tzw. okres przejściowy. W wieku 12-15 lat ogólna wytrzymałość musi być dynamicznie rozwijana, ponieważ organizm wyjątkowo dobrze reaguje na obciążenia. Badania przeprowadzone przez naszych trenerów w Niemczech na grupie ponad 800 zawodników w wieku 14-15 lat, iż optymalną, jednakże zależną od indywidualnych uwarunkowań ! intensywnością obciążeń prowadzącą do kształtowania wytrzymałości w tym wieku jest prędkość ok.3,2 m/s, co odpowiada 190 ud./min wzg. poziom laktatu 3,64 mmol/l.

Na początku 2-3 min bieg przerywany 1 min. przerwą, podczas której wykonuje się ćwiczenia koordynacyjne w chodzie. W starszym wieku przechodzić należy do interwałowego truchtu i stosowania gier wytrzymałościowych charakterystycznych dla piłki nożnej. Powinno nastąpić również powolne przejście z krótkich faz obciążenia do dłuższych biegów oraz z gier i zabaw wytrzymałościowych do biegów tempowych.

UWZGLĘDNIANIE DYSBALANSÓW, NIESTABILNOŚCI, FUNKCJONALNEGO WSPÓŁDZIAŁANIA ŁAŃCUCHÓW MIEŚNIOWYCH, ROZWÓJ MOCY, SZYBKOŚCI ZRYWNEJ - MOŻLIWE JEST TO TYLKO PRZY UPRZEDNIM PRZYGOTOWANIU PODCZAS INDYWUDUALNYCH JEDNOSTEK WYRÓWNAWCZYCH!!

KSZTAŁTOWANIE SZYBKOŚCI

Na tym etapie szkolenia rozróżniamy trening podstawowy, a więc przede wszystkim doskonalenie ćwiczeń poprawiające technikę biegu - ruchy przyspieszenia, wyhamowywania – ćwiczenia elastyczności mięśni.

Kształtowanie siły szybkościowej, ze względu na przyrost beztlenowych kapacytetów. - nauczanie odpowiedniej techniki,np. Skoki obunóż i jednonóż po schodach, ćwiczenia ze sztangą na nikłych obciążeniach.

Wprowadzanie metod ekstensywnych i interwałowych, kształtowanie odpowiedniej ekonomii biegu. Wprowadzać można ćwiczenia bez piłek – biegi i skoki w maksymalnej tempie z wysoką intensywnością kształtują się lepiej podczas ćwiczeń bez piłki oraz kształtowanie poszczególnych faz biegu.

UWZGLĘDNIANIE DYSBALANSÓW, NIESTABILNOŚCI, FUNKCJONALNEGO WSPÓŁDZIAŁANIA ŁAŃCUCHÓW MIEŚNIOWYCH, ROZWÓJ MOCY, SZYBKOŚCI ZRYWNEJ - MOŻLIWE JEST TO TYLKO PRZY UPRZEDNIM PRZYGOTOWANIU PODCZAS INDYWUDUALNYCH JEDNOSTEK WYRÓWNAWCZYCH!!

KSZTAŁTOWANIE GIBKOŚCI

Trening ogólnej gibkości - ruchomość kręgosłupa oraz stawów biodrowych i barkowych wzrasta w kierunkach, w których jest stymulowana.

• Rozciąganie przedniej i tylnej części uda jak i mięśni kulszowo goleniowych

• Profilaktyka syndromu wierzchołka rzepki

• Wzmacnianie rotatorów bioder, mięśni pośladkowych, łydek w celu uniknięcia zespołu mięśnia biodrowo lędźwiowego.

• W starszym wieku tej fazy obniża się podatność na obciążenia chrząstki kręgosłupa – należy unikać torsji, zginania bocznego, hiperfleksji, hiperekstensji (choroba Scheuermanna)

• OGÓLNY TRENING RUCHOMOŚCI POSZCZEGÓLNYCH SEGMENTÓW,ABY UNIKAĆ PRZECIAŻEŃ PASYWNEGO APARATU RUCHOWEGO PODCZAS WSZYSTKICH OKOLICZNOŚCI I WARUNKÓW.

TRENING KSZTAŁTOWANIA I DOSKONALENIA ZDOLNOŚCI – U19,U18,U17,U16

• Ustabilizowanie i rozwój podstawowych zdolności motorycznych

• Wszechstronny, rozwój koordynacyjny z piłką i bez piłkil; koordynacja biegu

• Trening szybkosci maksymalnej

• Trening kompleksowej cyklicznej i acyklicznej szybkości ze zwiększonym udziałem siły i dłuższym czasem trwania

• Rozwój stabilności ciała, czucia i kontroli ciała

• Usprawnianie podstawowych i charakterystycznych dla piłki nożnej wzorców ruchowych

• Rozwój treningu siłowego (przez trening siły max/koordynacji wewnątrzmięśniowej – od18./19. Roku życia) i trening zdolności osiągnięć – trening mocy („Powertraining”).

• Dalsze kształtowanie zwrotności

• Trening wytrzymałości tlenowej jako kompensacja beztlenowych obciążeń treningowych.

• Od 17/18. roku życia wzrastające obciążenie anaerobowe przez wykorzystanie form gier.

• Przejście do zindywidualizowanego treningu/ ew. przejście do obciążeń treningowych pierwszej drużyny.

• PRZEWAŻAJĄCE FORMY ATLETYCZNE – KOMPLEKSOWA, ATLETYCZNA I FUNKCJONALNA DYNAMIKA

TRENING PRZEJŚCIOWY – U23/Liga

• Koordynacja, szybkość maksymalna, trening siłowy (stabilność ciała i wzrastający trening angażujący muskulaturę.).

• Rozwój szybkości przez trening koordynacji wewnątrzmięśniowej i obciążeń reaktywnych.

• Trening wytrzymałosci aerobowej i anaerobowej

• Utrzymanie i rozwój dynamicznej i statycznej ruchomości stawów.

• Co raz mocniej zindywidualizowany trening

• PRAWIE NIEOGRANICZONA MOŻLIWOŚĆ DOSKONALENIA WSZYSTKICH ZAŁOŻEŃ KONDYCYJNO MOTORYCZNYCH

• Przejście do profesjonalnego treningu (50-60% zindywidualizowanego treningu)

Dokładne omówienie wszystkich etapów szkolenia wraz z zastosowaniem części praktycznej zostaną omówione w książce oraz szkoleniach Thera Band Academy.